4 กระเบื้องมุงหลังคาบ้านยอดนิยม หลากวัสดุ หลายสไตล์

"เพราะหลังคาเป็นองค์ประกอบหลักของบ้าน ที่บ่งบอกถึงรสนิยมและไลฟสไตล์ของเจ้าของบ้านได้เป็นอย่างดี โดยมีวัสดุมุงหลังคาที่ช่วยสะท้อนรูปแบบและสไตล์ของบ้านได้อย่างชัดเจน"

        ในระหว่างงานก่อสร้างบ้านนั้น เจ้าของบ้านมักมีส่วนร่วมในการตัดสินใจเลือกวัสดุต่าง ๆ ที่จะใช้อยู่เสมอ ของบางอย่างต้องสั่งล่วงหน้าเพื่อให้ทันเวลาก่อสร้างพอดี วัสดุมุงหลังคาก็เป็นวัสดุก่อสร้างอย่างหนึ่งที่ต้องรีบตัดสินใจแต่เนิ่น ๆ เพราะหลังจบงานโครงสร้างบ้านแล้ว ขั้นตอนมุงหลังคาจะเป็นลำดับถัดไปทันที

        วัสดุหลังคาที่มีในบ้านเราก็มีให้เลือกหลากหลายประเภท ซึ่งล้วนมีคุณสมบัติที่แตกต่างกันไป ที่นิยมใช้กันมายาวนานก็น่าจะเป็น “กระเบื้องคอนกรีต” หรือที่เรียกติดปากกันว่ากระเบื้องโมเนีย รวมถึงกระเบื้องลอนคู่ ซึ่งเมื่อก่อนจะเป็นวัสดุซีเมนต์ใยหิน แต่ปัจจุบันผู้ผลิตส่วนใหญ่หันมาใช้วัสดุที่เรียกว่า “ไฟเบอร์ซีเมนต์” แทน ด้วยเหตุผลเรื่องสารก่อมะเร็งของใยหินในกระเบื้องรุ่นเดิมอย่างไรก็ตามยังมีวัสดุมุงหลังคาชนิดอื่นอีกมากมายให้ศึกษาเพื่อเลือกใช้ให้เหมาะกับทุกสไตล์บ้านและไลฟสไตล์ของทุกคน

        ขึ้นชื่อว่าคอนกรีตแล้ว คุณสมบัติเด่นคือความแข็งแกร่ง ทนทานต่อแดดและฝน โดยลักษณะแผ่นกระเบื้องหลังคาคอนกรีตที่พบเห็นกันทั่วไปจะเป็นกระเบื้องรูปลอน ขนาดกำลังดีมีราคาสมเหตุสมผลเมื่อเทียบกับวัสดุมุงประเภทอื่นที่มีรูปแบบเดียวกัน ซึ่งในช่วงประมาณสิบปีที่ผ่านมา งานออกแบบบ้านพักอาศัยมีความหลากหลายในเรื่องของสไตล์มากขึ้น ผู้ผลิตจึงพัฒนาเทคโนโลยีในการผลิตกระเบื้องแผ่นเรียบเพื่อส่งเสริมรูปแบบบ้านในสไตล์ต่าง ๆ ทั้ง “กระเบื้องแผ่นเรียบสี่เหลี่ยม” ตามสไตล์โมเดิร์น “กระเบื้องแผ่นเรียบรูปทรงหางว่าว” หรือข้าวหลามตัดแบบไทย ๆ สำหรับบ้านสไตล์ไทยดั้งเดิมไปจนถึงสไตล์ไทยประยุกต์ หรือแม้แต่บ้านไทยสไตล์โคโลเนียล และยังมีเทคโนโลยีสร้างผิวสัมผัสให้เกิดลวดลายอย่าง “กระเบื้องแผ่นเรียบลายไม้” เพื่อให้เข้ากับบ้านที่ตกแต่งในสไตล์ธรรมชาติ

        อย่างไรก็ตาม ในบรรดาประเภทวัสดุมุงหลังคาที่มีอยู่ อาจถือได้ว่ากระเบื้องคอนกรีตเป็นวัสดุที่มีน้ำหนักค่อนข้างมาก การเตรียมโครงสร้างหลังคาให้แข็งแรงพอเพื่อรองรับผืนกระเบื้องจึงเป็นเรื่องสำคัญรวมถึงคุณสมบัติเรื่องการสะสมความร้อนได้ดีของคอนกรีตก็เป็นเรื่องที่ต้องคำนึงถึงเช่นกัน จึงควรติดตั้งฉนวนกันความร้อนเพิ่มเติม หรือเลือกใช้ “ระบบหลังคาเย็น” ที่ผู้ผลิตบางรายคิดค้นขึ้นเพื่อช่วยแก้ปัญหาการสะสมความร้อนใต้หลังคาเพิ่มเติม นอกจากนี้ ผิวสัมผัสของกระเบื้องคอนกรีตที่ค่อนข้างหยาบ อาจทำให้ฝุ่นผงละเอียดเกาะติดได้ง่าย รวมถึงอายุการใช้งานของสีเคลือบหลังคาที่มีระยะเวลาจำกัด ส่งผลให้กระเบื้องหลังคาดูหมองได้ในระยะยาว ทั้งนี้สามารถทำความสะอาดหรือทาสีสำหรับทากระเบื้องหลังคาโดยเฉพาะทับใหม่ได้โดยไม่จำเป็นต้องเปลี่ยนกระเบื้องใหม่

ถ้าใครเคยเห็นบ้านหลังใหญ่ที่มีหลังคามันวาวเงางาม นั่นคือกระเบื้องหลังคาเซรามิกเคลือบสีที่ผลิตจากดินพิเศษนำมาอัดขึ้นรูปที่ความหนาประมาณ 2.5-2.7 ซม. เคลือบสี และผ่านกระบวนการเผาที่อุณหภูมิสูง 1,100 องศาเซลเซียส ทำให้เนื้อกระเบื้องมีความแข็งแกร่ง โดยเนื้อกระเบื้องที่ได้จะเป็นสีเนื้ออ่อน ส่วนผิวด้านบนที่เคลือบสีจะมี 2 ลักษณะคือ มันเงา และกึ่งเงา รูปแบบแผ่นกระเบื้องก็มีให้เลือกทั้ง “แบบลอนมาตรฐาน” และ “แบบลอนเว้า” ที่เข้ากับบ้านสไตล์คลาสสิกหรูหรา และบ้านสไตล์ Contemporary รวมถึง “แบบแผ่นเรียบ” ที่เหมาะกับบ้านในสไตล์โมเดิร์น คุณสมบัติที่เด่นชัดของเซรามิกคือการไม่อมความร้อน ความร้อนใต้แผ่นกระเบื้องที่อุณหภูมิจากภายนอกเท่ากันจึงมีน้อยกว่ากระเบื้องชนิดอื่น ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับสีของกระเบื้องหลังคาด้วย (ถ้ากระเบื้องหลังคาสีเข้มจะสะสมความร้อนมากกว่าสีอ่อน) นอกจากนี้กระเบื้องหลังคาเซรามิกยังมีน้ำหนักค่อนข้างเบาเมื่อเทียบกับกระเบื้องหลังคาคอนกรีตที่มีรูปลอนเดียวกัน ทำให้ประหยัดโครงสร้างที่รับหลังคาลง สีที่เคลือบจะมีความคงทนสูง ไม่ซีดจาง รวมถึงลักษณะของผิวที่เรียบมันจึงช่วยลดการเกาะของฝุ่น และสามารถชะล้างสิ่งสกปรกออกได้ง่ายเมื่อถูกน้ำฝน ทำให้กระเบื้องเงางามเหมือนใหม่อยู่เสมอ สำหรับเจ้าของบ้านที่ต้องการเปลี่ยนจากกระเบื้องหลังคาคอนกรีตแบบลอนเป็นกระเบื้องหลังคาเซรามิกที่มีรูปทรง ขนาด และลักษณะลอนเดียวกัน สามารถทำได้ทันที เพราะมีระยะแปเท่ากัน รวมถึงน้ำหนักที่เบากว่าของกระเบื้องหลังคาเซรามิก จึงไม่ส่งผลกระทบต่อโครงสร้างที่รับหลังคา ทั้งนี้อาจต้องเตรียมงบประมาณในการปรับปรุงเพิ่มเติมพอสมควร แต่เพื่อแลกกับความคงทนสวยงามในระยะยาวก็ถือได้ว่าคุ้มค่าในการลงทุน

       เป็นวัสดุที่ผลิตจากปูนซีเมนต์ปอร์ตแลนด์ ผสมกับเส้นใยสังเคราะห์ เป็นการพัฒนามาจากแผ่นซีเมนต์ใยหิน โดยเปลี่ยนส่วนผสมจากเส้นใยหินมาเป็นเส้นใยสังเคราะห์ ซึ่งมีข้อดีในเรื่องที่ไม่ก่อให้เกิดสารพิษ การสะสมความร้อนต่ำ มีความยืดหยุ่นตัวและมีความเหนียวมากกว่า ลักษณะของแผ่นกระเบื้องจึงทำได้ค่อนข้างบาง และมีน้ำหนักเบา รูปแบบแผ่นกระเบื้องก็มีหลากหลายตามแต่ละสไตล์บ้าน ทั้งแบบรูปลอนอย่างที่เรียกกันคุ้นปากว่า “กระเบื้องลอนคู่” ซึ่งมีขนาดต่อแผ่นยาว 1.20 – 1.80 ม. ทำให้ประหยัดจำนวนแปรวมถึงโครงสร้างรับหลังคา งบประมาณโดยรวมในการมุงหลังคาลอนคู่จึงค่อนข้างประหยัด เราจึงมักพบเห็นได้ทั่วไปโดยเฉพาะตามต่างจังหวัดและส่วนต่อเติมบ้านในเมือง อย่างไรก็ดีในปัจจุบันมีการผลิตกระเบื้องแบบลอนคลื่นที่มีขนาดเล็กและสั้นกว่ากระเบื้องลอนคู่ประมาณครึ่งหนึ่ง ซึ่งเมื่อมุงเสร็จแล้วจะทำให้ได้บ้านที่ดูดีมีสไตล์ไม่แพ้บ้านที่มุงกระเบื้องคอนกรีตเลยทีเดียว นอกจากนี้ก็มีกระเบื้องแบบแผ่นทั้ง “แผ่นเรียบสี่เหลี่ยม” และ “กระเบื้องหางว่าว” ซึ่งด้วยรูปแบบแผ่นกระเบื้องที่ดูบางกว่าทำให้หลังคาโดยรวมดูโมเดิร์นกว่ากระเบื้องชนิดอื่นที่มีความหนา รวมถึง “กระเบื้องลายไม้” ที่ให้อารมณ์ของบ้านมุงกระเบื้องไม้ในสมัยก่อนอย่างมาก อย่างไรก็ตาม กระเบื้องแบบแผ่นเรียบมีระยะมุงซ้อนทับกันค่อนข้างมาก ทำให้มีระยะแปค่อนข้างถี่ตามไปด้วย จึงทำให้ผืนหลังคาหนาแน่น แข็งแรง แต่ก็ต้องเตรียมงบประมาณมากขึ้นในส่วนนี้เช่นกัน

​
        ดินเผาเป็นวัสดุที่เราพบเห็นได้ทั่วไปในรูปแบบเครื่องอุปโภคต่าง ๆ ที่มีสีสันอ่อนเข้มตามลักษณะการเผา มีความแข็งแกร่งในระดับหนึ่ง แต่สำหรับกระเบื้องหลังคาดินเผาซึ่งมีคุณสมบัติดังที่ได้กล่าวมาไม่แตกต่างกัน เพียงแต่กระบวนการผลิตที่เริ่มตั้งแต่การขึ้นโมล (Mole) ทำให้ได้เนื้อดินอัดแน่นสูง (หนาประมาณ 1.4 ซม.) การเคลือบสีแบบพิเศษทำให้ได้ผิวแบบกึ่งด้านที่ยังคงความเป็นธรรมชาติของดินเผา มีคุณสมบัติที่ช่วยลดการสะสมฝุ่นและสามารถชะล้างสิ่งสกปรกออกได้ด้วยน้ำฝน ไปจนถึงการเผาที่อุณหภูมิสูงเช่นเดียวกับกระเบื้องเซรามิก ส่งผลให้กระเบื้องดินเผามีความแข็งแกร่งกว่างานดินเผาทั่วไปมาก หากเทียบกับกระเบื้องหลังคาเซรามิกซึ่งถือได้ว่ามีวัสดุตั้งต้นชนิดเดียวกัน กระเบื้องดินเผามีคุณสมบัติโดยทั่วไม่แตกต่างกันมากนัก ทั้งในเรื่องน้ำหนักที่เบากว่ากระเบื้องคอนกรีต และมีการนำพาความร้อนต่ำ แต่สิ่งที่ต่างกันคือเรื่องของรูปแบบและรูปทรงของกระเบื้องดินเผาที่มีลักษณะเป็นลอนโค้งสูง ซึ่งช่วยเพิ่มคุณสมบัติเรื่องการระบายความร้อนใต้หลังคาได้ดี และด้วยสีสันที่ไม่สม่ำเสมอจึงตอบโจทย์บ้านสไตล์ตะวันตกที่แฝงกลิ่นอายเมดิเตอเรนียนได้เป็นอย่างดี นอกจากนี้การเตรียมงบประมาณสำหรับกระเบื้องหลังคาดินเผา จะประหยัดกว่ากระเบื้องเซรามิกพอสมควร สิ่งสำคัญที่ต้องคำนึงถึงสำหรับกระเบื้องดินเผาแบบขึ้นโมล ซึ่งมีหนึ่งลอนคว่ำและหนึ่งท้องลอนต่อกระเบื้องหนึ่งแผ่น แตกต่างจากกระเบื้องรูปแบบทั่วไปที่มักมีหลายลอนในแผ่นเดียวกัน โดยเฉพาะหากต้องมุงหลังคาทรงจั่ว จำเป็นต้องคำนวณความกว้างของผืนหลังคาให้พอดีกับจำนวนแผ่นกระเบื้องและกระเบื้องชิ้นจบ ที่ต้องเป็นลอนยกเสมอก่อนติดตั้งแผ่นครอบข้างหลังคา